Khi gia nhập thị trường thương mại điện tử khổng lồ Amazon, một trong những quyết định quan trọng nhất mà các nhà bán hàng POD phải đối mặt là lựa chọn phương thức hoàn thiện đơn hàng (fulfillment). Hai lựa chọn phổ biến nhất là FBA (Fulfillment by Amazon) và FBM (Fulfillment by Merchant). Mỗi mô hình đều có những ưu và nhược điểm riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí, khả năng kiểm soát thương hiệu, trải nghiệm khách hàng và cuối cùng là lợi nhuận của bạn.
Bài viết này sẽ đi sâu phân tích, so sánh chi tiết giữa FBA và FBM, đặc biệt dành cho các seller POD, để giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt nhất cho gian hàng của mình.
FBA (Fulfillment by Amazon) là gì?
Fulfillment by Amazon (FBA) là một dịch vụ do Amazon cung cấp, cho phép người bán lưu trữ sản phẩm của họ trong các trung tâm hoàn thiện đơn hàng của Amazon. Khi có khách hàng đặt hàng, Amazon sẽ thay mặt người bán thực hiện toàn bộ quy trình xử lý đơn hàng: từ lấy hàng, đóng gói, vận chuyển cho đến xử lý các vấn đề về dịch vụ khách hàng và đổi trả.
Nói một cách đơn giản, với FBA, bạn chỉ cần tập trung vào việc tìm kiếm sản phẩm, marketing và gửi hàng đến kho của Amazon. Phần còn lại, “gã khổng lồ” thương mại điện tử này sẽ lo liệu.
Cách thức hoạt động của FBA với mô hình POD:
Đối với người bán POD, quy trình FBA sẽ có một chút khác biệt so với người bán sản phẩm thông thường. Do đặc thù sản phẩm chỉ được in sau khi có đơn hàng, bạn không thể gửi một lô hàng lớn chưa được in đến kho Amazon. Thay vào đó, quy trình sẽ như sau:
- 1. Sản xuất trước một lượng nhỏ: Bạn cần dự đoán và sản xuất trước một số lượng nhất định các sản phẩm POD (ví dụ: áo thun với thiết kế bán chạy nhất) từ nhà cung cấp của mình (ví dụ như FlashPOD).
- 2. Gửi hàng đến kho Amazon: Sau khi sản phẩm được in và đóng gói theo tiêu chuẩn của Amazon (dán nhãn, mã vạch), bạn sẽ gửi lô hàng này đến các trung tâm hoàn thiện đơn hàng của Amazon.
- 3. Amazon lưu kho và xử lý: Amazon sẽ lưu trữ sản phẩm của bạn và khi có khách đặt hàng trên gian hàng của bạn, họ sẽ ngay lập tức xử lý và giao hàng cho khách.
Ưu điểm của FBA đối với người bán POD:
- Huy hiệu Prime và Giao hàng nhanh: Đây là lợi thế cạnh tranh lớn nhất của FBA. Các sản phẩm được xử lý bởi FBA sẽ tự động đủ điều kiện nhận huy hiệu Prime, đồng nghĩa với việc khách hàng thành viên Prime sẽ được hưởng chính sách giao hàng miễn phí trong 2 ngày. Tốc độ giao hàng vượt trội này là yếu tố quan trọng thúc đẩy quyết định mua hàng.
- Tăng khả năng thắng “Buy Box”: Thuật toán A9 của Amazon ưu tiên các sản phẩm FBA trong việc giành được “Buy Box” (Nút “Thêm vào giỏ hàng” hoặc “Mua ngay”). Thắng Buy Box giúp sản phẩm của bạn được hiển thị nổi bật hơn, từ đó tăng vọt tỷ lệ chuyển đổi và doanh số.
- Tiết kiệm thời gian và công sức: Amazon sẽ xử lý toàn bộ khâu vận hành phức tạp, từ lưu kho, đóng gói, vận chuyển đến chăm sóc khách hàng 24/7 và xử lý đổi trả. Điều này giúp bạn giải phóng thời gian để tập trung vào các hoạt động cốt lõi như nghiên cứu thiết kế, marketing và mở rộng kinh doanh.
- Tiếp cận tệp khách hàng khổng lồ của Amazon: Uy tín và mạng lưới logistics rộng khắp của Amazon giúp bạn dễ dàng tiếp cận hàng triệu khách hàng trung thành của họ trên toàn thế giới.
- Đơn giản hóa việc bán hàng quốc tế: Với chương trình FBA Export, Amazon có thể giúp bạn giao sản phẩm đến khách hàng ở hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ mà không cần bạn phải đau đầu về các thủ tục hải quan phức tạp.
Nhược điểm của FBA đối với người bán POD:
- Rủi ro tồn kho: Đây là thách thức lớn nhất của FBA đối với POD. Bạn phải sản xuất hàng loạt trước khi có đơn đặt hàng, điều này đi ngược lại với bản chất “in theo yêu cầu” của mô hình POD. Nếu thiết kế không bán chạy, bạn sẽ phải đối mặt với rủi ro tồn kho và chi phí lưu kho dài hạn.
- Chi phí cao và phức tạp: FBA có một biểu phí khá phức tạp, bao gồm phí lưu kho (tính theo thể tích và thời gian), phí hoàn thiện đơn hàng (dựa trên kích thước và trọng lượng), phí xử lý hàng trả lại, và các loại phí khác. Những chi phí này có thể bào mòn đáng kể lợi nhuận của bạn nếu không được tính toán kỹ lưỡng.
- Yêu cầu chuẩn bị hàng hóa nghiêm ngặt: Amazon có những quy định rất khắt khe về cách đóng gói, dán nhãn và vận chuyển hàng hóa vào kho của họ. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến việc lô hàng bị từ chối hoặc phát sinh thêm chi phí.
- Mất kiểm soát về thương hiệu: Toàn bộ sản phẩm sẽ được đóng gói trong hộp mang thương hiệu Amazon, làm giảm khả năng xây dựng trải nghiệm thương hiệu riêng (unboxing experience) qua bao bì sản phẩm.
- Khó khăn trong việc quản lý chất lượng: Vì bạn không trực tiếp xử lý từng đơn hàng, việc kiểm soát chất lượng sản phẩm cuối cùng đến tay khách hàng sẽ khó khăn hơn.
FBM (Fulfillment by Merchant) là gì?
Fulfillment by Merchant (FBM), hay còn được gọi là MFN (Merchant Fulfilled Network), là mô hình mà người bán tự chịu trách nhiệm hoàn toàn cho quy trình hoàn thiện đơn hàng sau khi bán được sản phẩm trên Amazon. Điều này bao gồm việc lưu kho, đóng gói, vận chuyển và cung cấp dịch vụ khách hàng.
Với FBM, gian hàng Amazon của bạn hoạt động như một kênh bán hàng, còn toàn bộ quy trình vận hành phía sau là do bạn hoặc một đối tác bên thứ ba (3PL – Third-party logistics) đảm nhiệm.
Cách thức hoạt động của FBM với mô hình POD:
Mô hình FBM hoàn toàn tương thích với bản chất của ngành POD:
- 1. Đăng tải sản phẩm: Bạn tạo mock-up và đăng tải sản phẩm lên gian hàng Amazon của mình.
- 2. Khách hàng đặt hàng: Khi có khách mua hàng, thông tin đơn hàng sẽ được chuyển đến bạn.
- 3. Gửi yêu cầu đến nhà cung cấp POD: Bạn chuyển tiếp thông tin đơn hàng (thiết kế, loại sản phẩm, thông tin khách hàng) cho đối tác POD của mình (như FlashPOD).
- 4. In và vận chuyển: Đối tác POD sẽ tiến hành in, đóng gói và vận chuyển sản phẩm trực tiếp đến tay khách hàng dưới tên thương hiệu của bạn.
- 5. Cập nhật và chăm sóc khách hàng: Bạn chịu trách nhiệm cập nhật mã theo dõi vận đơn lên Amazon và xử lý mọi thắc mắc, yêu cầu của khách hàng.
Ưu điểm của FBM đối với người bán POD:
- Không rủi ro tồn kho: Đây là ưu điểm lớn của FBM cho ngành POD. Bạn chỉ sản xuất khi có đơn hàng, loại bỏ hoàn toàn chi phí rủi ro về vốn và hàng tồn kho.
- Kiểm soát hoàn toàn thương hiệu: Bạn có toàn quyền quyết định về bao bì sản phẩm. Bạn có thể sử dụng hộp, túi, thiệp cảm ơn, hoặc các tài liệu marketing mang dấu ấn thương hiệu riêng, tạo ra trải nghiệm “đập hộp” độc đáo và tăng cường sự kết nối với khách hàng.
- Biên lợi nhuận cao hơn: Bằng cách loại bỏ các khoản phí FBA, bạn có thể giữ lại phần lợi nhuận lớn hơn trên mỗi sản phẩm bán ra. Bạn chỉ phải trả phí giới thiệu (referral fee) cho Amazon và chi phí sản xuất, vận chuyển cho đối tác POD.
- Linh hoạt trong vận hành: Bạn không bị ràng buộc bởi các quy định nghiêm ngặt của Amazon về chuẩn bị hàng hóa. Bạn có thể làm việc với nhiều đối tác fulfillment khác nhau và dễ dàng thay đổi khi cần.
- Tương tác trực tiếp với khách hàng: Việc tự xử lý dịch vụ khách hàng giúp bạn hiểu rõ hơn về nhu cầu và phản hồi của họ, từ đó cải thiện sản phẩm và dịch vụ tốt hơn.
Nhược điểm của FBM đối với người bán POD:
- Gánh nặng vận hành và tốn thời gian: Bạn phải tự mình quản lý toàn bộ quy trình fulfillment. Mặc dù đối tác POD đã lo khâu sản xuất và vận chuyển, bạn vẫn phải theo dõi đơn hàng, cập nhật tracking, và xử lý các vấn đề phát sinh. Khi số lượng đơn hàng tăng lên, công việc này có thể trở nên quá tải.
- Khó cạnh tranh về tốc độ giao hàng: Bạn khó có thể cung cấp dịch vụ giao hàng trong 2 ngày như FBA Prime. Thời gian giao hàng dài hơn có thể làm giảm tỷ lệ chuyển đổi, đặc biệt với những khách hàng đã quen với tốc độ của Amazon.
- Không có huy hiệu Prime: Việc thiếu huy hiệu Prime làm giảm đáng kể sức hấp dẫn và độ tin cậy của sản phẩm trong mắt nhiều khách hàng.
- Khó thắng “Buy Box” hơn: Thuật toán của Amazon thường ưu tiên người bán FBA, do đó người bán FBM sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong cuộc chiến giành Buy Box.
- Tự chịu trách nhiệm về dịch vụ khách hàng: Bạn phải đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn cao của Amazon về thời gian phản hồi và tỷ lệ hài lòng của khách hàng. Bất kỳ sai sót nào cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tài khoản của bạn.
So sánh chi tiết FBA và FBM
Để có cái nhìn trực quan nhất, chúng ta hãy đặt FBA và FBM lên bàn cân so sánh qua các tiêu chí quan trọng nhất đối với một người bán POD.
| Tiêu chí | FBA (Fulfillment by Amazon) | FBM (Fulfillment by Merchant) |
| Quy trình vận hành | Tự động – Amazon xử lý toàn bộ | Seller hoặc đối tác Fulfillment thực hiện |
| Tốc độ giao hàng | Rất nhanh (2–3 ngày, Prime) | Phụ thuộc đơn vị vận chuyển |
| Phí dịch vụ | Cao – gồm lưu kho, xử lý, hoàn hàng | Thấp hơn, chỉ trả cho sản xuất + ship |
| Kiểm soát thương hiệu | Hạn chế | Toàn quyền (branding, packaging) |
| Tồn kho | Cần in sẵn, có rủi ro hàng tồn | Không tồn kho – in theo đơn |
| Phù hợp cho POD? | Khó – do sản phẩm in theo yêu cầu | Rất phù hợp – quy trình linh hoạt |
| Trải nghiệm khách hàng | Rất tốt, tin tưởng cao | Phụ thuộc chất lượng fulfillment |
| Lợi nhuận | Biên lợi nhuận thấp hơn | Biên lợi nhuận cao hơn |
| Khả năng mở rộng | Dễ mở rộng quy mô, ít công vận hành | Cần hệ thống fulfillment tốt để mở rộng |
FBA với FBM dịch vụ nào tốt hơn cho seller?
Sau khi phân tích chi tiết, câu trả lời không phải là FBA hay FBM tốt hơn một cách tuyệt đối, mà là mô hình nào phù hợp hơn với giai đoạn và chiến lược kinh doanh của bạn.
Khi nào nên chọn FBM?
FBM là lựa chọn lý tưởng và an toàn nhất cho hầu hết các nhà bán hàng POD, đặc biệt là những người mới bắt đầu.
- Giai đoạn khởi nghiệp: Khi bạn mới bắt đầu, chưa có nhiều vốn và dữ liệu về các thiết kế bán chạy, FBM giúp bạn thử nghiệm thị trường mà không gặp rủi ro tồn kho. Bạn có thể đăng tải hàng trăm, hàng nghìn thiết kế để xem phản ứng của khách hàng.
- Tập trung vào xây dựng thương hiệu: Nếu bạn muốn xây dựng một thương hiệu POD mạnh với tệp khách hàng trung thành, FBM cho phép bạn tạo ra trải nghiệm thương hiệu nhất quán từ sản phẩm đến bao bì và dịch vụ khách hàng.
- Bán các sản phẩm ngách (niche): Đối với các sản phẩm có lượng bán không quá lớn nhưng ổn định, việc duy trì mô hình FBM sẽ giúp tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu sự phức tạp trong vận hành.
- Ưu tiên biên lợi nhuận: FBM giúp bạn giữ lại phần lợi nhuận cao hơn trên mỗi đơn vị sản phẩm, điều này cực kỳ quan trọng khi bạn đang trong giai đoạn tích lũy vốn.
Khi nào nên cân nhắc sử dụng FBA?
FBA là một chiến lược nâng cao, phù hợp khi bạn đã có kinh nghiệm và dữ liệu vững chắc.
- Khi đã có sản phẩm “hero” (sản phẩm chủ lực): Sau một thời gian bán hàng bằng FBM, bạn đã xác định được những thiết kế hoặc sản phẩm bán chạy nhất một cách ổn định. Lúc này, bạn có thể tự tin sản xuất trước một số lượng nhỏ các sản phẩm này và gửi đến kho FBA.
- Muốn bứt phá doanh số cho sản phẩm bán chạy: Bằng cách chuyển các sản phẩm “hero” sang FBA, bạn sẽ tận dụng được sức mạnh của huy hiệu Prime và khả năng thắng Buy Box, từ đó đẩy doanh số lên một tầm cao mới.
- Trong các mùa sale lớn: Vào các dịp như Black Friday, Cyber Monday hay Giáng sinh, tốc độ giao hàng là yếu tố quyết định. Việc có sẵn hàng trong kho FBA sẽ giúp bạn đáp ứng nhu cầu tăng vọt của khách hàng và không bỏ lỡ cơ hội “vàng”.
- Khi muốn mở rộng quy mô và giảm tải công việc: Nếu bạn đã quá mệt mỏi với việc quản lý đơn hàng hàng ngày và muốn tập trung hơn vào chiến lược, việc “outsource” khâu vận hành cho FBA là một giải pháp thông minh.
Chiến lược kết hợp (Hybrid)
Một chiến lược thông minh được nhiều nhà bán hàng POD thành công áp dụng là kết hợp cả FBA và FBM.
- Sử dụng FBM cho toàn bộ danh mục sản phẩm: Để thử nghiệm các thiết kế mới và bán các sản phẩm ngách mà không gặp rủi ro.
- Sử dụng FBA cho một vài sản phẩm “best-seller”: Chọn ra những sản phẩm đã được chứng minh là bán chạy nhất, sản xuất một lô nhỏ và gửi đến kho Amazon để tận dụng lợi thế của Prime và tăng doanh số.
Bằng cách này, bạn vừa có thể duy trì sự linh hoạt và an toàn của mô hình POD truyền thống, vừa khai thác được sức mạnh marketing và logistics của Amazon để tối đa hóa lợi nhuận.
Việc lựa chọn giữa FBA và FBM không chỉ ảnh hưởng đến quy trình vận hành mà còn quyết định trực tiếp đến trải nghiệm khách hàng và lợi nhuận của seller POD. Mỗi mô hình đều có ưu thế riêng, FBA mang lại tốc độ, sự tiện lợi và niềm tin từ khách hàng; trong khi FBM giúp bạn linh hoạt hơn trong việc kiểm soát sản xuất, tối ưu chi phí và xây dựng thương hiệu cá nhân. Hiểu rõ đặc điểm, kết hợp đúng cách và chọn đối tác Fulfillment đáng tin cậy chính là chìa khóa giúp bạn phát triển bền vững trong thị trường POD đầy cạnh tranh.
Liên hệ ngay (+84) 943 024 337 hoặc truy cập seller.FlashShip.net để được tư vấn chi tiết, nhận báo giá nhanh chóng và cùng FlashShip tối ưu chiến lược Fulfillment phù hợp cho thương hiệu POD của bạn.
